Hier leer je tenminste/ten minste iets van

Van deze blog steek je ten minste íets op. Tenminste, als je een beetje blijft opletten. Een foutje is tenslotte snel gemaakt. Het Nederlands kent ook zo veel regels en uitzonderingen. Roestvrijtaal helpt je met plezier zoveel mogelijk op weg, zodat je het ten slotte helemaal zelf onder de knie krijgt.

Of snap je er na deze intro juist niks meer van? Ten minste, tenminste, zo veel, zoveel, en ten slotte of tenslotte. Als Roestvrijtaal het al niet meer weet … Nee hoor, geen zorgen. Alle schrijfwijzen in de inleiding zijn correct. Gewoon even nadenken over de betekenis van de zin, dan is het ineens helemaal niet zo moeilijk meer. Kijk maar even mee.

In elk geval op z’n minst

Neem nu ‘ten minste’ en ‘tenminste’. Daar zit wel degelijk verschil tussen. En dat zit ‘m in de betekenis. Bedoel je ‘op z’n minst’ of ‘minstens’? Dan schrijf je het los: ‘ten minste’. Gebruik je het in de betekenis van ‘in elk geval’ of ‘althans’, dan blijft de spatie achterwege.

Ik heb ten minste vijf artikelen geschreven.
Tenminste, als je deze blog meetelt.

Got it? Met het toevoegen of weglaten van de spatie kan een hele zin zelfs van betekenis veranderen. 

Ik heb ten minste vijf verhuisdozen ingepakt (maar het kunnen er ook zeven zijn).
Ik heb tenminste vijf verhuisdozen ingepakt (en jij hebt nog niet zoveel gedaan).

Je bedoelt tenslotte ten slotte

Grote kans dat je nu ook niet meer twijfelt tussen ‘ten slotte’ en ‘tenslotte’. Hier pas je gewoon dezelfde regel toe. Bedoel je ‘tot slot’, dan schrijf je het los. Heb je het over ‘immers’ of ‘per slot van rekening’? Dan schrijf je ‘tenslotte’ als één woord.

Wil je ten slotte een koffie met likeur?
Neem ook wat chocolaatjes, die heb ik tenslotte speciaal gekocht.

Teveel of te veel?

Helaas kun je de betekenisregel niet altijd inzetten. ‘Te veel’ en ‘teveel’ betekenen nagenoeg hetzelfde. Toch kun je beide schrijfwijzen niet zomaar door elkaar gebruiken. Juist is:

Ik heb echt te veel boeken.
Ik heb echt een teveel aan boeken.

Maar hoe weet je nu wanneer je welke vorm gebruikt? Wij hebben een handig ezelsbruggetje. ‘Teveel’ is namelijk een zelfstandig naamwoord. Kun je er ‘het’ of ‘een’ voor zetten? Dan schrijf je het woord aan elkaar. 

Ik word gek van het teveel aan regels in de Nederlandse taal.

Een spatie voeg je toe als je ‘te veel’ kunt vervangen door ‘te weinig’.

Ik heb echt te weinig boeken.

Zoveel of zo veel: bijna altijd goed

Nog zoiets: ‘zo veel’ en ‘zoveel’. Maar hier ga je gelukkig niet zo snel de mist in, want in de meeste gevallen zijn beide schrijfwijzen toegestaan. 

In mijn vrije tijd lees ik zoveel / zo veel mogelijk.
Ik koop zoveel / zo veel boeken dat ik ze naast de kast moet opstapelen.

Het mag dus allebei. Maar spreek de zin eens hardop uit. Ligt de nadruk dan op ‘zo’? In dat geval is het logisch om een spatie te gebruiken. Dan schrijf je het dus liever los.
Trouwens, niet in álle gevallen mag je beide schrijfwijzen toepassen. In dit voorbeeld schrijf je ‘zoveel’ altijd aan elkaar:

Dat boek kost negentien euro zoveel.

En wanneer je de woorden ‘zo’ en ‘veel’ in een heel andere context naast elkaar zet, is maar één schrijfwijze toegestaan. ‘Zo’ betekent natuurlijk ook vaak ‘op die manier’. 

Ik ben nu lid van de bibliotheek en kan zo veel geld besparen.

De smaak te pakken?

Er zijn er nog genoeg: zolang en zo lang, te kort en tekort, evengoed en even goed, zover en zover en alles behalve en allesbehalve. Maar daar gelden soms weer andere regels voor. Bij twijfel mag je natuurlijk altijd contact met ons opnemen. Of doe mee aan een van onze taaltrainingen om je kennis nog eens op te frissen.